Cecha/realia
|
Komentarz
|
|
|
Statystyka
|
Większość skał na Ziemi nie jest meteorytami.
|
Szukając meteorytów na Ziemi mamy większą szansę znaleźć skałę ziemską, a nie z Kosmosu. Obrazowy przykład
(autorstwa Koroteva): jeśli widzisz na autostradzie pojazd, który ma 4 koła, 2 reflektory, to prawdopodobnie jest to samochód, a nie statek kosmiczny.
|
Szansa znalezienia meteorytu jest niezmiernie mała.
|
Wiele osób z racji zainteresowania czy dla zysku lub z innych pobudek szuka meteorytów. Osoby zajmujące się w Polsce
meteorytami od wielu lat otrzymują setki e-maili rocznie z opisem i fotografiami różnych znalezisk.[e-maile] Równie często
wysyłane są na adres Polskiego Towarzystwa Meteorytowego (PTMet) przesyłki zawierające podejrzane skały i żelazne bryły. Jak na razie na palcach jednej ręki
można policzyć przypadki, kiedy znalezisko okazało się meteorytem. Obejrzanych zostało tysiące zdjęć i próbek, wykonano setki analiz, szanse na sukces są
niezerowe, tylko trzeba się liczyć z faktem, że łatwo nie jest.
|
Szansa znalezienia achondrytu jest bardzo mała.
|
Większość achondrytów jest bardzo podobna do skał ziemskich, a niektóre z nich mają nawet swoje odpowiedniki wśród
„ziemian”. Łatwo o pomyłkę! (Na koniec grudnia 2015 roku w Meteoritical Bulletin
Database (MBD) skatalogowanych było 62400 obiektów/52782 meteoryty; w tym tylko 2260 achondrytów).
Mamy większą szansę, że nasze znalezisko będzie chondrytem zwyczajnym – ponad 86% (proporcja ta dla spadków
wynosi ~77%). Paradoksalnie najłatwiej znaleźć meteoryt żelazny, mimo że spada ich mało (~4,5% spadków), gdyż są łatwo rozpoznawalne z uwagi na ich
charakterystyczny wygląd i znaczną gęstość. (Na 22 skatalogowane polskie meteoryty, 5 to meteoryty żelazne)[1].
|
Szansa znalezienia meteorytu z Księżyca lub z Marsa jest jeszcze mniejsza.
|
Jak do tej pory nie zaobserwowano spadku meteorytu księżycowego, a na wszystkie skatalogowane spadki tylko 1 na 270 był to spadek
meteorytu marsjańskiego (stan na koniec 2015 r.). Meteoryty księżycowe i marsjańskie stanowią również tylko ułamek procenta wszystkich
skatalogowanych meteorytów. (Na koniec grudnia 2015 roku w Meteoritical Bulletin Database
skatalogowanych było ponad 52782 meteoryty; w tej liczbie było 239 meteorytów z Księżyca i 163 meteoryt z Marsa)
|
Szansa znalezienia świeżo spadłego meteorytu, jest równie mała.
|
W XX wieku (1901-2000) odnotowano tylko 629 obserwowanych spadków. Co daje średnio 6
obserwowanych spadków rocznie na całej kuli ziemskiej! (Na koniec grudnia 2015 roku w Meteoritical
Bulletin Database skatalogowanych było 52782 meteoryty; w tym tylko 1285 obserwowanych spadków).
|
|
|
Czynnik ludzki – subiektywizm
|
Jeśli twoi znajomi i/lub „eksperci”, którzy nigdy nie widzieli meteorytu, mówią, że to meteoryt, to prawdopodobnie nie jest
to meteoryt.
|
Znalezisko nie staje się BARDZIEJ meteorytem im bardziej „chcemy” by nim było. Nie kolekcjonujmy potakiwaczy, ale zwróćmy się
o pomoc do specjalistów.
|
Jeśli tylko ty uważasz, że masz meteoryt, a nie udaje ci się przekonać do tego innych, to prawdopodobnie nie jest to
meteoryt.
|
Nie każdy „spadający kamień” jest meteorytem.
|
Wiele osób jest przekonanych, że były świadkami spadku meteorytów. Sam wielokrotnie otrzymywałem e-maile zawierające opisy, w których
„świadkowie” relacjonowali historie spadku/znalezienia dziwnych kamieni. Opowieści w rodzaju: „znalazłem kamień w miejscu, w którym go
wczoraj nie było”; „słyszałem w nocy dziwne odgłosy i następnego dnia rano znalazłem obok domu kamień”; „widziałem spadającą
gwiazdę i gdy następnego dnia poszedłem w miejsce spadku znalazłem te okazy”…. Oczywiście identyczne relacje usłyszymy od świadków
prawdziwych spadków, ale niestety wielu ludzi z niewiedzy, dla sensacji lub zysku błędnie interpretuje wiele naturalnych zjawisk czy też najzwyczajniej w świecie
konfabuluje!
Kilka przykładów fałszywych spadków znajduje się na portalu Wiki.Meteoritica.pl.
|
|
|
Cechy (nie- i )meteorytowe
|
Nie każdy kamień (skała)[skała], która wygląda jak meteoryt, jest meteorytem.
|
W wielu przypadkach, aby ustalić czy dana skała jest meteorytem, potrzebne są specjalistyczne badania. W szczególności
achondryty, w tym, np. meteoryty z Księżyca i Marsa, wyglądają podobnie lub nawet mają swoje odpowiedniki wśród skał ziemskich. Samo
stwierdzenie, że skała wygląda jak jakiś meteoryt, to za mało i niczego definitywnie nie rozstrzyga.
|
Niektóre meteoryty nie wyglądają, jak meteoryty.
|
Większość z meteorytów to pospolite i łatwo (?!) rozpoznawalne chondryty zwyczajne lub bryły meteorytów żelaznych. Również
wśród skał ziemskich z wyglądem większości z nich jesteśmy opatrzeni. Ale zapewne zdarzyło nam się zetknąć ze skałami, które już nie mieszczą
się w pospolitej definicji skały. Coś nie tak z ich kolorem, teksturą, strukturą, wyglądają dziwnie lub mają nietypowe właściwości. Ale to też są
skały ziemskie tylko mniej popularne lub po prostu „inne skały” (lub za mało sami widzieliśmy).[teren] Tak też wśród np.
achondrytów zdarzają się typy, które nie poddają się jednoznacznej definicji, ich wygląd i skład mocno
odbiega od „typowego meteorytu”.
|
Zanim będziesz czytał dalej → „wróć na Ziemię” |
|
Jeśli kamień (skała) nie ma skorupy obtopieniowej, to prawdopodobnie nie jest meteorytem.
|
Stwierdzenie z pozoru kontrowersyjne. Ale jeśli nie prowadzimy poszukiwań na terenach pustynnych (pustynie i tereny
arktyczne[pustynie]) lub w miejscach świeżych spadków (elipsy spadku), to szansa na
znalezienie w naszych warunkach klimatycznych meteorytu kamiennego pozbawionego skorupy jest niewielka – kto podniesie kamień, który na pierwszy rzut oka nie
wygląda na meteoryt?
Chyba, że prowadzimy poszukiwania za pomocą wykrywacza metali!
|
Jeśli kamień (skała) ma jakąś „skórkę”, szklistą powłokę, która nie wygląda, jak skorupa
obtopieniowa, to prawdopodobnie nie jest to meteoryt.
|
Istnieje wiele procesów na Ziemi w wyniku których powierzchniowa warstwa skały ulega widocznym przeobrażeniom. Na przykład w wyniku
wietrzenia chemicznego może na powierzchni skały powstać cienka warstwa, powłoka. Również tzw. polewa pustynna wygląda czasami, jak skorupa
obtopieniowa.[pustynie]
|
Jeśli pokrywająca kamień warstwa (skorupa) jest gruba to nie jest to meteoryt.
|
Skorupy obtopieniowe na meteorytach są cienkie, nie maja więcej niż 1-2 mm grubości. Proces
formowania się skorupy w trakcie przelotu przez atmosferę, nie pozwala na wykształcenie się grubej powłoki.
|
Jeśli kamień (skała) wygląda „na spalony”, to raczej nie jest to meteoryt.
|
Podczas przelotu przez atmosferę meteoryty się „nie palą”. Powłoka obtopieniowa to wynik
topnienia skały, a nie jej „spalania”.
|
Jeśli kamień (skała) wygląda jakby był wcześniej przetopiony, a jego wewnętrzna tekstura jest bardzo jednorodna i przypomina
szkliwo, to prawdopodobnie nie jest to meteoryt.
|
Większość meteorytów, które w przeszłości podlegały procesowi uplastycznienia lub przetopienia (meteoryty żelazne i żelazno-kamienne
oraz bazalty księżycowe i marsjańskie (shergottyty), jak również część achondrytów), uległy później ponownej rekrystalizacji i nie obserwujemy
obecnie w nich szklistej tekstury (podobnej do ziemskich krzemieni lub tektytów). Wikipedia → Krzemień.
|
Jeśli kamień (skała) wygląda jak krzemień, to jest krzemieniem.
|
Jeśli wnętrze skały jest tego samego koloru co warstwa zewnętrzna, to prawdopodobnie nie jest to meteoryt.
|
Skorupy obtopieniowe meteorytów są zwykle ciemniejsze od ich wnętrza.
Okazy silnie zwietrzałe z reguły mają ten sam kolor powierzchni i wnętrza. W naszym klimacie okazy zwietrzałe
pokrywa dodatkowo rdzawa „ruda” warstwa zwietrzeliny (zwykle są to wodorotlenki żelaza).
|
Jeśli znaleziony kamień (skała) jest bardzo duży, to prawdopodobnie nie jest to meteoryt.
|
Większość okazów meteorytów kamiennych jest niewielka. Statystycznie najwięcej jest takich o wagach
od kilkuset gramów do kilku kilogramów. Znanych jest tylko kilka przypadków meteorytów kamiennych, które są naprawdę duże, np.: Bjurböle*,
Jilin*, Norton County*.
Ale już meteoryty żelazne mogą być naprawdę duże, a pojedyncze okazy mogą ważyć po kilkadziesiąt ton! Najsłynniejsze
kolosy to: Campo del Cielo, Cape York, Hoba, Willamette.
|
Jeśli jest duży i nie ma regmagliptów, to prawdopodobnie nie jest to meteoryt.
|
Nie wszystkie meteoryty mają regmaglipty, jednak te naprawdę duże zwykle są nimi pokryte.
|
Jeśli na powierzchni kamienia (skały) widać doły i dziury, to nie koniecznie są to regmaglipty.
|
Regmaglipty przypominają odciski kciuka, są „płytkie”, wygładzone i statystycznie mają 1/8-1/10 rozmiaru okazu. Widoczne
głębokie dziury i ubytki nie są regmagliptami.
|
Jeśli na powierzchni widać „kratery”, to to nie są kratery i skała nie jest meteorytem.
|
Owszem, ciała macierzyste meteorytów, asteroidy i meteoroidy mają powierzchnie pokryte
kraterami i mikrokraterami. Ale w trakcie przelotu meteoroidu przez atmosferę, proces ablacji niszczy pierwotną
powierzchnię.
|
Jeśli nasz okaz jest kanciasty, ma ostre krawędzie lub mocno wystające elementy i nie jest gładki, to prawdopodobnie nie jest
meteorytem.
|
Większość meteoroidów w trakcie przelotu przez atmosferę, traci w wyniku procesu ablacji
ponad 90% swojej pierwotnej masy. Nawet jeśli pierwotnie meteoroid miał bardzo nieregularną i chropowatą powierzchnię, to w wyniku ablacji, wszelkie
ostre krawędzie i „wystające” elementy ulegają silnemu wygładzeniu.
Jednak sporo okazów meteorytów żelaznych ma „wystające” elementy.
|
Jeśli nasz kamień (skała) ma silnie chropowatą powierzchnię, to prawdopodobnie nie jest meteorytem.
|
Jeśli na powierzchni naszego kamienia (skały) występują wystające „guzy”, to prawdopodobnie nie jest to meteoryt.
|
Jeśli nasze znalezisko ma kształt regularnego bloku (jest sześcienne, ma kształt cegły) lub występują płaskie równoległe do
siebie boki (płaszczyzny), to prawdopodobnie nie jest to meteoryt.
|
Tak jak wyżej, proces ablacji prowadzi z reguły do wygładzenia i wyoblania kształtu.
Jednak wiele meteorytów ma kształt wielościanów (np. ostrosłupów). Jest to spowodowane fragmentacją meteoroidu podczas
przelotu przez atmosferę, gdyż bryła pęka często na płaszczyznach żył szokowych tworząc m.in. tzw. lustra tektoniczne (slickenside).
|
Jeśli jest bardzo spłaszczony i cienki lub długi i „rurowaty”, prawdopodobnie nie jest meteorytem.
|
Podczas przelotu przez atmosferę siły działające na obiekt o takim kształcie spowodowały by jego rozpad na fragmenty o bardziej
aerodynamicznym kształcie. Czasami małe okazy meteorytów żelaznych mogą mieć formą bardzo wydłużoną czy wręcz kroplowate, aerodynamiczne kształty.
|
Jeśli na przełamie widać jakieś „zawijasy”, „warstwowanie”, „struktury promieniste” lub „rurki”, to prawdopodobnie
nie jest to meteoryt.
|
Chociaż można sobie wyobrazić procesy w kosmosie, które mogą prowadzić do powstania takich struktur, jednak jak dotąd
nie zaobserwowano czegoś takiego w meteorytach.
Cała powierzchnia Marsa pokryta jest m.in. skałami osadowymi, wiele z nich ma budowę „warstwową”! Ale
znalezienie osadowej skały z Marsa na Ziemi to już Mega Powerball!
|
Jeśli widać na powierzchni żyły, zwłaszcza takie, które wystają lub wydają się płaskie, to nie jest to meteoryt.
|
Żyłki szokowe są widoczne w niektórych meteorytach, ale nie są liniowe. Z reguły
żyły stopu szokowego są nieregularne i silnie rozgałęzione. Czasami widać na powierzchni niektórych meteorytów żyłki metalu. Jeśli żyły są wypełnione
kwarcem to nie jest to meteoryt.
Zobacz np. pseudometeoryt Kamionka.
|
Jeśli kamień (skała) zawiera silnie wydłużone ziarna minerałów lub takie klasty, to
prawdopodobnie nie jest to meteoryt.
|
Rzadko proporcje wymiarów ziaren i klastów w meteorytach przekraczają 3:1.
|
Jeśli widoczne w kamieniu (skale) ziarna minerałów i klasty mają geometryczne kształty
(są kwadratowe, prostokątne lub równoległoboczne), to prawdopodobnie nie jest to meteoryt.
|
Geometryczne kształty zdarzają się w skałach ziemskich, ale minerały, które je powodują
są rzadkie w meteorytach.
|
Jeśli nasze znalezisko ma kształt kuli, to prawdopodobnie nie jest to meteoryt.
|
Procesy, które nadają kamieniom formę niemal idealnej kuli, nie występują w środowisku, skąd pochodzą meteoryty.
|
Jeśli w kamieniu[skała] obserwujemy małe okrągłe (kuliste) obiekty, to niekoniecznie są to chondry.
|
Wiele ziemskich skał zawiera okrągłe obiekty. Wiele piaskowców składa się z okrągłych ziarenek. Wiele zlepieńców
(konglomeratów, żwirowców; ang. conglomerate) zawiera owalne ziarna zlepione lepiszczem.
|
Zanim będziesz czytał dalej → „wróć na Ziemię” |
|
Jeśli kamień (skała) jest brekcją, to nie musi być to meteoryt lub skała z Księżyca.
|
Istnieje na Ziemi wiele procesów, które prowadzą do powstania brekcji (druzgotów,
okruchowców; ang. breccia). Podczas twardnienia skały luźnej w zwięzłą (lityfikacja) powstaje skała składająca się z ostrokrawędziowych
fragmentów. Może to następować w ramach procesów tektonicznych, wulkanicznych lub sedymentacyjnych. Istnieje na Ziemi całe mnóstwo skał będących
brekcjami.
|
Jeśli występuje w skale wiele dziur, to nie jest to meteoryt.
|
Bardzo niewiele meteorytów kamiennych zawiera małe pęcherzyki lub widoczne makroskopowo dziurki. Obecność pęcherzyków w skale
wskazuje na to, że kiedyś jej materia było stopiona, natomiast większość meteorytów nigdy nie była w stanie stopienia. Widoczne czasem w brekcjach
impaktowych (np. w lunarach) pęcherzyki (ang. vesicles) lub pustki (ang. vugs) powstały w wyniku lokalnego stopienia materiału podczas
impaktu lub są pozostałością po odgazowaniu słabo zwartego regolitu.
Meteoryty żelazne mają czasami otwory powstałe w wyniku wytopienia (lub zwietrzenia) nodul.
|
Jeśli w kamieniu (skale) są wielkie dziury, to nie jest to meteoryt.
|
Meteoryty żelazne mają czasami otwory powstałe w wyniku wytopienia (lub zwietrzenia) nodul.
|
Jeśli w kamieniu (skale) występuje wiele amygdules (migdałki ),
to prawdopodobnie nie jest to meteoryt.
|
Nie ma polskiego tłumaczenia angielskiego terminu amygdules (słowo to pochodzi od łacińskiego amygdala – ciało
migdałowate, co oddaje typowy kształt amygdules). W skrócie, jest to pęcherzyk lub bąbel w skale wypełniony minerałami
wtórnymi (np. kalcytem, zeolitem). Powstały one w wyniku odkładania się rozpuszczalnych minerałów w pierwotnych pustkach. Wiele ziemskich skał
magmowych zawiera amygdule. Natomiast meteoryty bazaltowe z Księżyca ich nie mają, gdyż na Księżycu nigdy nie było wody! (Występujące czasami w meteorytach
księżycowych amygdule powstały na Ziemi i są wynikiem procesów chemicznego wietrzenia i działania roztworów).
|
Jeśli skalne lub mineralne ziarna wyraźnie wystają z matriks lub wykruszyły się pozostawiając wgłębienia, to prawdopodobnie nie
jest to meteoryt.
|
W wielu ziemskich brekcjach osadowych, klasty są często dużo
twardsze od matriks. W meteorytach nie zdarza się to często.
|
Jeśli kamień (skała) zawiera widoczne gołym okiem ziarna kwarcu, to nie jest to meteoryt.
|
Minerały krzemianowe w formie w jakiej najczęściej występują w meteorytach nie
porysują łatwo szkła (chodzi o popularne szkło okienne lub butelkowe). Natomiast ziarna kwarcu w ziemskim kamieniu, przy próbie zarysowania ostrą krawędzią,
pozostawią wyraźne głębokie zadrapania – to nie jest meteoryt.
|
Jeśli kamień składa się z hematytu i magnetytu, to nie jest to meteoryt.
|
Nodule i konkrecje z tlenków żelaza są najpopularniejszymi przykładami pseudometeorytów (ang. meteorwrong).
Bardzo zwietrzałe okazy meteorytów mogą zawierać małe ilości hematytu i magnetytu.
Jeśli zrobimy kamieniem rysę na np. nieszkliwionej porcelanie i będzie ona wyraźna oraz czerwona (hematyt) lub szara (magnetyt),
to nie jest to meteoryt. Meteoryty dają słabą rysę tylko przy dużym nacisku, zresztą, tak jak większość ziemskich skał magmowych. (Przy cięciu kamienia
bogatego w hematyt woda przybiera jasny czerwono-rdzawy kolor).
|
Jeśli znalezisko ma „dziwną i niespotykaną strukturę”, to prawdopodobnie nie jest to meteoryt.
|
Jest bardziej prawdopodobne, że „dziwność” wynika z twojej niedostatecznej wiedzy o strukturach skał ziemskich.[teren]
|
Jeśli kamień (skała) jest szklista i pęcherzykowata (gąbczasta), to nie jest to meteoryt.
|
Jest to prawdopodobnie kawałek żużla, zwłaszcza jeśli jest również przyciągana przez magnes. Takie odpady piecowe (żużle,
szlaki, aszki) to druga najpopularniejsza grupa pseudometeorytów (meteorwrong).
Często żużle mają nieprzyjemny zapach, po którym łatwo je rozpoznać. Należy odkruszyć mały fragment naszego znaleziska
i powąchać przełam.
|
Jeśli znalezisko jest słabo przyciągane przez zwykły magnes, to prawdopodobnie nie jest meteorytem.
|
Nie należy korzystać z silnych magnesów neodymowych, lecz z tanich magnesów „na lodówkę”. Większość meteorytów
kamiennych i wszystkie żelazne oraz żelazno-kamienne silnie reagują nawet na tanie magnesy.[ferro] Silnym magnesem neodymowym
„wykryjemy” słabą magnetyczność występującą w wielu skałach ziemskich.[teren]
Jest grupa meteorytów nie reagujących na magnesy, więc nie ma tu znaczenia siła magnesu.
Silne magnesy neodymowe mogą być przydatne, np. do sprawdzania mocno zwietrzałych
meteorytów na pustyniach.[pustynie]
|
Jeśli znalezisko jest przyciągane przez zwykły magnes, ale na przełamie/szlifie nie widać małych błyszczących metalicznych
ziaren, to nie jest to meteoryt.
|
Meteoryty (znaczna ich część) przyciągane są przez magnes, ponieważ zawierają metaliczny stop żelazo-nikiel
(Fe-Ni).[ferro] W meteorytach kamiennych występuje on w postaci drobnych inkluzji i ziarenek. Meteoryty żelazne to żelazne
, a w kamienno-żelaznych faza metalowa to ok. 50% objętości. Ziemskie skały nie
zawierają metalicznego żelaza[native iron], jeśli już reagują na magnes to z powodu zawartego w nich np. magnetytu.
|
Jeśli na przełamie/szlifie kamienia (skały) widać małe błyszczące metalicznie ziarenka, ale kamień nie jest przyciągany przez
magnes, to te błyszczące elementy nie są żelazne[ferro] i kamień nie jest meteorytem.
|
Niektóre siarczki i tlenki mają metaliczny połysk. Ale nie są magnetyczne. Również
popularne w ziemskich skałach miki są błyszczące (często wyglądają jak ziarenka metalu).
|
Zanim będziesz czytał dalej → „wróć na Ziemię” |
|
Jeśli kamień (skała) nie jest przyciągana przez magnes, to nadal może być meteorytem, ale nie koniecznie.
|
Jest stosunkowo liczna grupa rzadkich typów meteorytów (część achondrytów), które
nie reagują na magnes. Ale szansa przypadkowego ich znalezienia na Ziemi jest niewielka. Niestety również większość ziemskich skał na magnes też nie reaguje.[teren]
|
Jeśli znalezisko składa się z metalu lub na metalowe wygląda, to może być meteoryt, ale nie koniecznie.
|
W terenie możemy znaleźć wiele śladów po działalności człowieka. Części instalacji, maszyn i urządzeń, pozostałości
po działaniach wojennych, śmieci, odpady hutnicze.[teren] Wiele tych przedmiotów w wyniku działalności czynników środowiskowych
zatraca swój pierwotny wygląd i może wyglądać na twór naturalny.
|
Jeśli znalezisko jest na zewnątrz błyszczące i metaliczne, to nie jest meteoryt.
|
Wiele minerałów siarczkowych wygląda metalicznie. Może być to również jakiś sztuczny stop. Meteoryty żelazne i żelazno-kamienne
pokryte są ciemną skorupą (świeże okazy) lub widać na ich powierzchniach oznaki rdzewienia (wietrzenia)
stopu Fe-Ni. Będą one pokryte rdzawą zwietrzeliną.
|
Jeśli znalezisko jest wyczuwalnie cięższe od podobnej wielkości kamieni (skał), to może to być meteoryt, ale nie koniecznie.
|
Najliczniejsza grupa meteorytów kamiennych, chondryty zwyczajne (i enstatytowe) zawierają w swym składzie stop
Fe-Ni, co sprawia, że mają większą gęstość niż większość skał ziemskich. Jednak niektóre ze skał ziemskich (rudy) są równie ciężkie. Meteoryty
żelazne i żelazno-kamienne są wyczuwalnie cięższe. Komplikują sprawę rzadkie typy meteorytów (achondryty), które często mają niską gęstość, podobną
do skał ziemskich.
Jeśli skała jest wyraźnie cięższa, ale nie zawiera w swoim składzie metalu (stopu Fe-Ni),
to nie jest to meteoryt.
|
Jeśli znalezisko nie różni się swym ciężarem od podobnej wielkości ziemskich kamieni, to może to być meteoryt, ale nie
koniecznie.
|
Jeśli kamień (skała) jest w środku czerwona, „kolorowa” lub opalizująca, to prawdopodobnie nie jest to meteoryt.
|
Większość meteorytów jest wewnątrz szara, popielata (okazy świeże) lub rdzawa i brązowa (okazy
zwietrzałe).
|
Jeśli kamień (skała) ma w środku spękania układające się w wielokąty lub mają one układ kolumnowy (ciosy), to nie
jest to meteoryt.
|
Chociaż na zdjęciach przekazanych przez łaziki z Marsa zaobserwowano ciosy (ang. joint)
na występujących tam skałach wulkanicznych, to jak do tej pory nie znaleziono meteorytu z takimi strukturami. Spękania w meteorytach powstały w wyniku
kosmicznych zderzeń lub upadku na Ziemię, a nie w procesie kontrakcji stygnącej skały.
|
Jeśli kamień (nie żelazny) ma „głupkowaty” kształt, to prawdopodobnie nie jest to meteoryt.
|
Meteoryty, szczególnie kamienne nie mają „dziwnych” kształtów.
Co innego żelazne, te mogą mieć bardzo wyszukane formy!
|
Jeśli nasze znalezisko jest puste w środku, to nie jest to meteoryt.
|
Meteoryty są „dziwnymi i wyjątkowymi kamieniami z nieba”, ale też bez przesady. |
Jeśli kamień (skała) nie wygląda jak inne kamienie w pobliżu, jest wyraźnie inny, to może to być meteoryt, ale nie koniecznie.
|
Na przykład na jednorodnym geologicznie terenie, rzeczywiście inny od reszty kamień wygląda nietypowo i podejrzanie, ale jest
wiele naturalnych procesów, które mogły go tam zaprowadzić. Pamiętajmy, że większość terenów Europy nawiedzały wielokrotnie lodowce i naniosły one
wiele materiału z innych terenów.[teren] Również powodzie potrafią przenosić materiał
na znaczne odległości.
|
Jeśli wszystkie meteoryty są „zielone”, a twój jest „czerwony”, to meteorytem nie jest! |
Tak jak wiele jest różnych typów skał na Ziemi, tak też jest bardzo dużo różnych typów
meteorytów. Niemal zawsze, na upartego, daje się znaleźć jakiś meteoryt podobny do twojego znaleziska, ale… twój akurat ma „jedną nóżkę
bardziej”. Nie naginajmy rzeczywistości i nie szukajmy „meteorytów nieznanych
jeszcze nauce” – gdzieś istnieje granica zdrowego rozsądku, a my zaczynamy niebezpiecznie ją przekraczać. |
Jeśli kamień (skała) jest bardzo twardy, to prawdopodobnie nie jest to meteoryt.
|
Wiele (większość popularnych) ziemskich skał ma w swoim składzie twardy minerał kwarc. Meteoryty nie mają w swoim składzie
tak twardego minerału w dostatecznej ilości. Niektóre meteoryty zawierają nanodiamenty, ale ich ilość nie wpływa zauważalnie na „twardość” skały.
|
Jeśli znalezisko wygląda na metalowe, ale można go łatwo wyginać lub rozłamywać, to nie jest to meteoryt.
|
Meteoryty żelazne nie są łamliwe, ani też zbyt elastyczne. Mocno zwietrzałe (zardzewiałe) meteoryt dają się kruszyć i łamać.
|
Jeśli nasz kamień[skała] znaleźliśmy w publicznym miejscu „na widoku”, to nie jest
meteoryt.
|
Chyba, że to muzeum. |
Jeśli w pobliżu znaleziska leży wiele podobnych kamieni[skała], to prawdopodobnie nie jest to
meteoryt.
|
Meteoroidy/meteoryty ulegają fragmentacji (rozpadowi) w atmosferze na wysokości wielu
kilometrów. Wówczas fragmenty spadają na większej powierzchni, w tzw. elipsie spadku. Może ona obejmować obszar
wielu (dziesiątki!) kilometrów kwadratowych terenu.[teren] Szansa, że obok siebie leży wiele okazów jest bardzo mała. No chyba,
że masz niebywałe szczęście i znalazłeś się w środku BARDZO obfitego spadku – gratulacje.
Znane są w historii bardzo obfite deszcze meteorytów (Pułtusk*,
SaU 001, Gao-Guenie*), ale to rzadkość.
|
Jeśli szukasz w znanym miejscu, gdzie wcześniej spadły meteoryty (np. Pułtusk*,
Morasko, Łowicz*;
elipsy spadku) i udało ci się zebrać wszystkie dziwne kamienie, to twoje znaleziska nie są meteorytami.
|
Zdarzają się e-maile[e-maile], w których znalazcy przysyłają zdjęcia różnorodnych kamieni
(jeden kompletnie inny od drugiego ) będących jakoby meteorytami z danego
spadku! Szansa znalezienia meteorytu żelaznego-i-pallasytu-i-eukryta-i-lunara… jednocześnie w jednym miejscu, jest dowodem na to, że nie wiesz jak wyglądają
meteoryty! Sorry
|
Jeśli znalezisko leżało w kraterze, to prawdopodobnie nie jest to meteoryt.
|
Małe meteoryty spadają na ziemię z prędkościami ok. 200-300 km/h, przy takiej energii kinetycznej mogą co najwyżej zrobić głęboką
dziurę (dół) w podłożu. Aby meteoryt utworzył krater (uderzeniowy lub wybuchowy) jego energia (masa) musiała by być
dużo większa, niż to co zostanie do znalezienia na dnie krateru.
Meteoryt Carancas* utworzył krater, ale nikt nie widział masy głównej, która to uczyniła,
gdyż pogrążyła się ona głęboko w podłożu (notabene, meteoryt ten chyba przepadł?). Fragmenty meteorytów żelaznych: Canyon Diablo, Gebel
Kamil, Whitecourt, Henbury, Morasko i wielu innych, są znajdowane w kraterach i ich
pobliżu.
|
Jeśli twój wykrywacz metalu wskazuje, że w znalezisku znajduje się nikiel – pytaj producenta – ktoś mija się z prawdą.
|
Wykrywacz metalu może rozróżniać (dyskryminować) czy znaleziona moneta jest aluminiowym „rybakiem”
(paramagnetyk) czy złotym dukatem (diamagnetyk), ale na pewno nie wskaże, czy w znalezionej bryle znajduje się nikiel (ferromagnetyk)![ferro]
A już na pewno nie określi ile go tam jest!!
Funkcjonowanie wszystkich wykrywaczy metalu opiera się na wykrywaniu zaburzeń pola elektromagnetycznego generowanego przez
wykrywacz, przez przedmioty (magnetyki) w jego otoczeniu. Charakter zaburzenia jest m.in.
pochodną materiału z którego wykonany jest przedmiot, jego kształtu, głębokości na jakiej zalega oraz charakterystyki gruntu. Więc na jego podstawie nie
da się dokonać jednoznacznej analizy pierwiastkowej przedmiotu.
|
Jeśli w znalezisku stwierdzono pierwiastki identyczne jak w meteorytach, to może być meteoryt, ale nie koniecznie.
|
Wiele osób ma dostęp do sprzętu analitycznego[spectrometry] i robi analizy składu
pierwiastkowego swoich znalezisk. Meteoryty to takie same skały, jak skały ziemskie, składają się z takich samych pierwiastków i minerałów[minerały].
Różnią je warunki w których powstały i późniejsza ich historia (parageneza i ewolucja). Jeśli w próbce
wykryto tlen, krzem, glin, żelazo, wapń, magnez, fosfor, węgiel, siarkę (O, Si, Al, Fe, Ca, Mg, P, C, S) to nie powinno dziwić. Są to podstawowe składniki
litosfery Ziemi (skał ją tworzących). Ich obecność w próbce niczego nie rozstrzyga. Nie skład pierwiastkowy, ale to skład mineralny decyduje o tym
czy próbka jest meteorytem.[minerały]
Przykład ilustrujący niejednoznaczność analizy pierwiastkowej[analizy] – załóżmy, że
mam mały fragment elektronicznego obwodu drukowanego – analizując skład pierwiastkowy elektroniki programatora w pralce i elementu systemu sterowania
rakietą Ariane 4, otrzymamy bardzo zbliżone wyniki. Ale na ich podstawie nie rozstrzygniemy, czy to sprzęt domowy czy technologia kosmiczna. Dopiero analiza
zastosowanych podzespołów (czytaj minerałów) ich wzajemne połączenia (czytaj parageneza)
pozwolą rozstrzygnąć z czym mamy do czynienia. (Moje ulubione porównanie: sterta piachu, worki cementu, pręty zbrojeniowe, deski i wiadra wody mają
taki sam skład pierwiastkowy, jak zbudowany z nich dom ) |
Jeśli znalezisko jest radioaktywne, to nie jest to meteoryt.
|
Meteoryty wykazują radioaktywność zbliżoną do aktywności większości skał ziemskich. Czyli znikomą!
|
Jeśli na znalezisku znajdują się jakieś ornamenty lub obrazy, to nie jest to meteoryt.
|
Chyba, że masz niebywałe szczęście i znalazłeś artefakt
z meteorytu! To już kumulacja. |
Jeśli w kamieniu (skale) są widoczne jakieś skamieniałości, to nie jest to meteoryt.
|
Owszem trwają intensywne poszukiwania śladów życia (czynniki biotyczne) w meteorytach, ale nikt się raczej nie spodziewa, że
będą to makroskopowe skamieniałości. Meteoryty powstały w środowiskach w których raczej nie mogło zaistnieć życie (wyłączając Marsa oczywiście!).
|
Zanim będziesz czytał dalej → „wróć na Ziemię” |
|
|
|
Jeśli kupiłeś swój okaz z niepewnego źródła, to może to nie być meteoryt.
|
Wiele osób nie przyjmuje do wiadomości, że posiadany przez nich kamień (skała, bryła żelaza) nie jest meteorytem. Mało tego,
czasami próbują (z sukcesem!) sprzedawać swoje „okazy”. Na portalach aukcyjnych trafiają się oferty opisane przez sprzedających tak, aby się asekurować
lub wręcz dezinformować. Niestety bywają też najzwyklejsi, wyrachowani oszuści, którzy dla zysku bez skrupułów handlują pseudometeorytami!
Jeśli chcesz posiadać prawdziwy meteoryt, a jeszcze go sobie nie znalazłeś, kup go od wiarygodnego
sprzedawcy lub kolekcjonera. W Internecie znajdziesz pomoc i szeroką ofertę.
|
Jeśli znalezisko jest meteorytem, raczej nie dostaniesz za niego tylu pieniędzy ile sobie wymarzyłeś. |
Kolekcjonowanie i poszukiwanie meteorytów nie jest pasją tanią, to fakt, o którym dowiadujemy się, jak już nas wciągnęło.
Prędzej nadwerężymy domowy budżet, niż rozwiążemy nasze problemy finansowe. Większość „kamieni z nieba”, jest jak
najbardziej dostępna dla zwykłych zjadaczy chleba. Dlaczego akurat twoje znalezisko miało by być wyjątkowe i uczynić z ciebie bogacza?
Niektóre meteoryty czasami rzeczywiście kosztują spore pieniądze[handel], ale większość
funkcjonującej w ogólnym obiegu informacji o cenach meteorytów jest kształtowana przez nierzetelne i poszukujące sensacji media.[dno]
Meteoryty za miliony $£€¥ to MIT!
|
Raczej nie można zidentyfikować meteorytu przez telefon. |
Ludzka ambicja i wyobraźnia nie mają granic. Tak w sensie pozytywnym, jak i negatywnym.
Sam wielokrotnie łapałem się na tym, że zadając pytania, sugerowałem odpowiedzi, a rozmówca by sprostać naszym
oczekiwaniom, stara się jak może.
– Czy okaz przyciąga magnes? – Tak, ciągnie, jak…, że hoho!
– Czy okaz ma skorupę? – Tak, cały jest pokryty Skorupą!
– Czy okaz jest jaśniejszy w środku? – Tak…
A może należałoby pytać „obok”:
– Czy duże są w (na) nim kryształy? – Jaki ma kolor w środku? – Jaki ma kształt? – Czy jest więcej okazów? – Czy się błyszczy? – Czy duże
są w nim dziurki?
Większość osób z reguły już coś wie o meteorytach i nie jest łatwo uzyskać od nich obiektywny opis, ale też
starajmy się nie ułatwiać im „poprawnych odpowiedzi”. To trudne, wręcz niewykonalne. Więc identyfikowanie meteorytów przez telefon nie ma sensu (i nie
podaje nru telefonu).
|
Na podstawie kiepskiej jakości zdjęć, nie da się rozpoznać meteorytu.
|
Jak nic nie widać, to o czym pisać?
|
Jeśli twoi znajomi i/lub „eksperci”, którzy nigdy nie widzieli meteorytu, mówią, że to meteoryt, to prawdopodobnie nie jest
to meteoryt.
|
Znalezisko nie staje się BARDZIEJ meteorytem im bardziej „chcemy” by nim było. Nie kolekcjonujmy potakiwaczy, ale zwróćmy się
o pomoc do specjalistów.
|
Jeśli tylko ty uważasz, że masz meteoryt, a nie udaje ci się przekonać do tego innych, to prawdopodobnie nie jest to
meteoryt.
|
Jeśli prawdziwi eksperci (badacze meteorytów[geolodzy] oraz wielu doświadczonych poszukiwaczy i kolekcjonerów)
mówią, że twoje znalezisko nie jest meteorytem, to nie jest to meteoryt!
|
Nie dyskredytujmy ekspertów, którzy nie podzielają naszych opinii. Jeśli podważamy ich profesjonalizm i zdanie to sami sobie
strzelamy w stopę. Meteoryt staje się meteorytem tylko wówczas, gdy potwierdzą to specjaliści.[geolodzy]
„Eliminując” specjalistów zamykamy sobie drogę do sukcesu.
I pamiętajmy, weryfikujemy kamień nie ludzi!!! Ileż to ja się naczytałem e-maili o spiskowych teoriach,
o dybaniu przez cwaniaków z PTMet na naiwnego znalazcę, o sitwach naukowców/dealerów co blokują nowe odkrycia. Całe spektrum jadu i frustracji
zawiedzionych znalazców. Nie tędy droga!
|
|
|
Sam mam wiele znalezisk, które uważałem początkowo za meteoryty – tak podpowiadało mi doświadczenie i wiedza. Ale po
weryfikacji przez lepszych ode mnie, musiałem pogodzić się z faktem, że jest inaczej. Nie jest łatwo, więc niech takie przypadki tylko utwierdzają nas w przekonaniu,
że jesteśmy coraz bliżej i warto szukać dalej.
|
|
|